İnsan Resursları (HR) ilə bağlı yanaşmaların biri də Storey tərəfindən verilmişdir. Bu yanaşmalardakı təməl fərqlilik insana yanaşmadakı fikir ayrılığıdır. HR-da “hard”(sərt) və “soft”(yumşaq) variantlar arasındakı fərqlilik nədir?
Hər bir şirkətin bəlli hədəfləri var. Təbii ki, bu hədəflərə çatmaq, gəlir qazanmaq, uğurlu olmaq, bazarda mövqeyini qorumaq, yeni bazarlara girmək, rəqibləri ilə rəqabət apara bilmək üçün hər bir şirkətə bir çox vəsait, resurs lazımdır. Misal üçün, maliyyə ehtiyatları, texniki avadanlıqlar, bina, avtomobillər, məhsul istehsalı üçün lazım olan xammal və s. “Hard” versiyaya əsasən insanlar, işçilər də şirkət üçün bu resurslardan biridir. İnsan da şirkətə əvvəlcədən müəyyən olunmuş hədəflərinə çatması üçün lazımdır və digər iqdisadi faktorlar kimi nəzərə alınır, hesablanır, onların vasitəsi ilə gəlir əldə edilir. Bu səbəblə də insanların, işçilərin əldə edilməsi, işə alınması, yetişdirilməsi şirkət üçün vacibdir. Eynilə sadalanan digər faktorlar kimi.
“Hard” versiya insana daha maddi bir varlıq kimi yanaşır ki, bu da daha Teylorist (Teylorçu) bir düşüncəyə dayanır. Bildiyimiz kimi bu cür yanaşmaların təməlini Teylorun daha yaxşı işçilərin seçilməsi, onların zaman etüdləri ilə daha məhsuldar işlədilməsi, onların vasitəsi ilə maksimum faydanın alınması kimi fikirləri təşkil edir. Hər nə qədər də Teylorun hədsiz dərəcədə çox tənqid olunduğunu düşünsəm də fakt faktlığında qalır (Teylorizm, Teylorun insan resursları ilə əlaqəsi ilə bağlı daha ətraflı buradan oxuya bilərsiniz.)
İkinci yanaşma olan “soft” versiya isə tam tərsinə, daha humanist, insana daha çox dəyər verən bir yanaşmadır. Bu yanaşmaya görə insan daha dəyərli varlıqlardır və şirkətlər məhz onların vasitəsi ilə öz hədəflərinə çatır. Bu yolda əsas olan onların motivasiya edilməsi, şirkətə bağlı olması, qabiliyyətlərinin keyfiyyətinin artırılması kimi faktorlardır. İşçilər liderlər, yaxşı əmək haqqı, yaxşı iş şəraiti, uyğun iş mühiti, daha üst səviyyəli karyera imkanları, normal təşkilati mədəniyyət vasitəsi ilə daha məhsuldar vəziyyətə gətirilə bilər. Bu zaman onlar şirkət və onun hədəfləri baxımından daha faydalı olacaq.
HR-ın “soft” versiyası isə daha çox Elton Mayo-nun insan münasibətləri məktəbi yanaşmalarını baza olaraq alır.
Təbii ki, bunlar sadəcə bir yanaşmadır. Bu fikirlərlə razılaşmayan və razılaşan kifayət qədər mütəxəssis var. Bəzilərinə görə şirkətlər nə qədər iddia etsə də ki, onların HR yanaşması, insana baxışı “soft”dur, amma reallıq daha çox “hard” versiyanı işarə edir. Yəni, bir çox vəd sadəcə sözdə qalır və işçilər də digər iqdisadi faktorlar kimi nəzər alınır.
Bir qrupa görə isə bu cür təsnifat çox da doğru deyil. Çünki aparılan araşdırmalar da göstərib ki, inkişaf etmiş ölkələrdə belə şirkətlərin işçilərə yanaşmasında həm “soft”, həm də “hard” versiyanın elementləri var. Yəni, əslində HR-da bu versiyalar qarışıq şəkildə, hətta eyni şirkətdə belə hər ikisi tətbiq edilir.
Maraqlıdır, bəs sizin işlədiyiniz şirkətdə insanlara yanaşmada hansı versiyaya üstünlük verilir?
HR-AZ.com portalının paylaşımlarından xəbərdar olmaq üçün rəsmi
Linkedin və
Telegram səhifələrimizi izləyə bilərsiniz.
Mənbə:
Tehran Abdurrahimov
