“Vaxt nədir?” sualı fəlsəfi məna daşımaqla birgə “vaxtı idarə etmək mümkündürmü?” sualı da cəzbedicidir. Bir çoxumuz bu suala “bəli” cavabını verə bilər, çünki bu mövzuda yazılmış xeyli kitab və təşkil olunan təlimlər var. Əslində əsl cavab; xeyr... Vaxt idarə edilə bilməz amma vaxtdan səmərəli istifadə edə bilərsiniz. Vaxtdan səmərəli istifadə etməyin açarı da vaxt tələlərindən özünüzü qorumaqdır.
Müsbət təxirəsalma metodunu öyrənin. Bəzən bəzi işləri icra etmək üçün heç də düzgün vaxt deyil. Bunda təkid etmək onu bitirməkdən çox böyütmənizə səbəb olur. O zaman belə bir sual ortaya çıxır : “Bu işi bu günmü etməliyəm?” Cavab bəli isə ancaq o an o işi görə bilməcəyinizi hiss edirsinizsə, gün ərzində bitirmək üzrə planlaşdıraraq stoldan qalxın. Cavab xeyr isə, iş üçün təzə bir bitirmə müddəti təyin edin; amma pis və son anda olmamasına diqqət edin. Əyər o işi görmək məcburiyyəti varsa, sadəcə stoldan qalxın. Bir dövrə vurun, nəfəs alın, baxış prizmanızı dəyişin, təzələnərək stola təzədən oturun. Unutmayın : o an sizin üçün uyğun olmayan bir işi görmək üçün təkid etmək, işin bitirilmə müddətini uzadacaq və vaxtın təzyiqininin streslə olan əlaqəsini, bu işi təcrübə edərək öyrənmənizə səbəb olacaq.
Bu mövzuda hansı təlimə getsəniz, sizə deyilən şey proqramlaşdırma və planlaşdırma bacarığınızı təkmilləşdirməyin zərurəti olacaq. Və əslində bu özlüyündə düzdür. Həyatın müəyyən bir proqram üstündən davam etməsi, bəzi insanlar tərəfindən darıxdırıcı və azadlığı məhdudlaşdıran bir fəaliyyət olaraq görünə bilər amma tətbiqdə vəziyyət heç də elə deyil. Planlaşdırma ilə hər şeyin bir-birinə qarışmasına mane ola bilərsiniz.
Həyatı planlaşdırmaq və proqramlaşdırmaq düzgün strategiyadır. Ancaq digər tərəfdən unudulmamalıdır ki; dəyişikliklər labüddür.
Planlaşdırmanı qurarkən “elastik” olmaq və dəyişikliyin varlığını qəbul etmək lazımdır. Planlara və proqrama həddindən artıq və qatı sadiqliq vaxt təzyiqinə və bu münasibətlə dövrümüzün xəstəliyi olan stresə səbəb olur. Proqramınızda mümkün dəyişiklik və ziddiyyətlərə yer verin! Unutmayın; vacib bir zəng, təcili bir e-məktub və ya tələbkar bir menecer proqramınızın ortasında sizi narahat edə bilər.
Hər şeyi yadda saxlaya bilməzsiniz. Yetkin bir insanın beynindən gün ərzində orta hesabla 60 min fikir keçir, bunu bilirdinizmi? Bunların bir hissəsi elə-belə olsa da, bəziləri isə çox parlaq fikirlərdir. Bu səbəblə qeyd aparmaq çox faydalı bir vaxt nəzarətçisidir. Daha sonra sizi “nə idi o, az qala tapmışdım cavabını” deyə fikirləşməkdən xilas edər. Qeyd aparmaq, o ana fokuslanmağınızı, bu münasibətlə tətbiqi şəkildə işi bitirməyinizi asanlaşdırır. Bir iş üstündə işləyəndə, axşam üçün həyat yoldaşınızın istədiyi alış-veriş siyahısını yadda saxlamağa çalışmaq iki şeyə səbəb olar. Birincisi, gördüyünüz işdə vaxt itirməyinizə və səmərəsiz iş görməyə; ikincisi də mütləq bir şeyi yaddan çıxarmağa... Qeyd aparmaq vaxta qənaət etməyə imkan verir.
Qeyd aparanda, siyahıya yazdıqlarınıza diqqət etməlisiniz. Orası düzdür ki, siyahılar tərtib etmək günü planlaşdırmaq və vaxt qənaəti mənasında vacibdir. Amma çox uzun siyahılar hazırlamaq motivasiyanı azaldır. Bu səbəblə, gün ərzində həqiqətən etməli olduğunuz şeyləri və doğurdan da etmək istədiklərinizi təsnifləşdirmək ən düzgün olan variantdır.
Sizi müsbət təxirəsalma metodu ilə tanış edim; tapşırıq və ya fəaliyyəti, məqbul və məntiqli olan günlər ərzində təxirə salıb, münasib başqa bir gün üçün planlaşdırmaq və o gün gələndə də o fəaliyyəti bitirmək... Yaxşı səslənir, elə deyilmi? Amma gəlin öz-özümüzü aldatmayaq, hər zaman üçün müsbət təxirəsalma işini edə bilmərik. Bəzən etdiyimiz şey “yayınmaqdır”. İkisi arasındakı fərqə diqqət edin.
İnsanlarda ümumiyyətlə işləri çətinliklərinə görə təsnifləşdirməyə meyllilik var. Və bu təsnifləşmədə çətin olan işlər həmişə günlük, həftəlik, aylıq və ya illik təqvimin ən axırında yer alırlar. Bu, vaxtdan səmərəli istifadə etmək mövzusunda edilən vacib bir səhvdir. Çətin işlərə gələnə kimi vaxt ərzində qabağımıza çıxan çətinliklər, performansınız və motivasiyanız üzərində mənfi təsirlərə səbəb olur. Və siz əslində daha çətin olan bir işə çatanda onu görməyə motivasiya, performans, güc, diqqət və səbri artıq özünüzdə tapmaya bilərsiniz. Bu səbəblə təzə başlayan gündə, ən çətin və mütləq o gün görülməli olanları ən əvvələ salmaq ya da orta və uzun müddətli planlaşdırmalarda, üstünlüyü bizi çətinə salan tapşırıqlara verərək digər tapşırıqlar üçün müsbət təxirəsalma metodundan istifadə etmək düzgün addım olacaq.
Ümumiyyətlə vacib bir hesabat ya da iş üzərində işləyəndə, tez-tez araya girən problemlər səbəbilə yayınan diqqətinizi bir araya toplamaq üçün sərf etdiyiniz müddət, araya girən insan və ya işə ayırdığınız müddətdən daha çoxdur. Və bir həqiqət var ki; araya girişlərdən qurtulmaq mümkün deyil. Xüsusilə açıq bir ofisdə işləyirsinizsə, bir e-məktub ünvanınız, stolunuzun üstündə bir telefonunuz və “1 saat boyunca heç kimlə görüşmək, danışaq istəmirəm. Telefon qoşma, içəri heç kim girməsin” deyə biləcəyiniz bir köməkçiniz və vəzifəniz yoxdursa...
Onları həyatımdan xaric edə bilmərik demək, idarə edə bilmərik mənasına gəlmir. O zaman;
· Müəyyən vaxt hissələri qoyun və bunlara mütləq riayət edin: “Beş dəqiqəm var, sənin üçün kifayət edərmi? Daha sonra görüşsək olarmı?”
· Keçəndə ofisinizə gələn insanlarla ayaqüstü danışın. Stola oturmağınız, insanların mövzunu uzatmaqları mövzusunda onlara cəsarət verir.
· Dərhal mətləbə keçməyi təmin edin: “Başa düşürəm amma problem nədir?”
· Sən yerinə mən istifadə edin: “Sizə ən qısa müddət ərzində və ən düzgün formada kömək edə bilməyim üçün mənə problemi açıq və qısa şəkildə izah edə bilərsinizmi?”
· Qulaq asmaq bacarığınızı təkmilləşdirin.
· Telefon zəngləri ilə əlaqədar feedback sistemindən istifadə edin. Yalnız təcili olanların qoşulmasından əmin olun.
· Təcili olmayan vacib mövzuları çay fasiləsi üçün planlaşdırın.
Yaddan çıxarmayın; vaxt bərpa edilə bilməyən bir mənbədir və yaxşı istifadə edilməlidir. Vərdişlərinizdə bir neçə kiçik dəyişiklik ilə həyatınızda fərq yarada bilərsiniz.
HR-AZ.com portalının paylaşımlarından xəbərdar olmaq üçün rəsmi
Linkedin və
Telegram səhifələrimizi izləyə bilərsiniz.
Mənbə:
HR-AZ.com (Vüsal Xudaverdiyev)
