Müasir biznes mühitində işçilərin davamlı olaraq inkişaf etdirilməsi və biliklərinin artırılması şirkətlərin rəqabət qabiliyyətini qorumaq üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Şirkətlər bu məqsədə çatmaq üçün müxtəlif təlim metodlarından istifadə edirlər. İki əsas yanaşma olan Off-the-Shelf (Hazır / Rəfdən) və Bespoke (Sifariş üzrə / Biçilmiş) təlimlər işçi potensialını inkişaf etdirmək üçün fərqli imkanlar təqdim edir.
Off-the-Shelf təlimlər, əsasən, universal mövzular üzrə öncədən hazırlanmış, istifadəyə hazır təlim proqramlarıdır. Onlar geniş yayılmış mövzular üzrə standartlaşdırılmış məzmun təqdim edir və bu cür təlimlərdən istifadə edən müəssisələr dərhal istifadəyə hazır məzmun əldə edirlər. Hazır təlimlər daha əlverişli və maliyyət baxımından səmərəli bir seçim kimi tanınır. Təlim bazarında Off-the-Shelf proqramların geniş yayıldığı qeyd edilir; məsələn, 2021-ci ildə bu tip təlim proqramlarının qlobal bazar dəyəri təxminən 315 milyard dollar təşkil edib və 2024-cü ilə qədər bu rəqəmin artacağı gözlənilir.
Digər tərəfdən, Bespoke təlimlər xüsusi olaraq bir müəssisənin və ya bir qrupun spesifik ehtiyaclarını ödəmək üçün sifariş əsasında yaradılır. Bu yanaşma daha yüksək fərdiləşdirmə səviyyəsi təklif edir, lakin maliyyət və vaxt baxımından daha tələbkar ola bilər. 2022-ci ildə aparılan bir araşdırmaya görə, fərdiləşdirilmiş təlim proqramlarına sərf olunan vaxt və resurslar, adətən, şirkətlərə 30%-ə qədər daha yüksək məhsuldarlıq artımı gətirir.
Bu məqalədə hər iki təlim yanaşmasının müsbət və mənfi cəhətləri, hansı hallarda hansına üstünlük verilməsi lazım olduğu haqqında daha geniş məlumat veriləcək.
Off-the-Shelf Təlimlər
Off-the-Shelf təlimləri öncədən hazırlanmış, geniş auditoriyaya uyğunlaşdırılmış təlim paketləridir. Bu təlimlər hazır məhsul olaraq satışa çıxarılır və adətən geniş miqyaslı mövzuları əhatə edir. Bu yanaşmanın əsas xüsusiyyətləri və müsbət, mənfi tərəfləri belədir:
Müsbət tərəfləri:
1. Dərhal istifadəyə hazır: Təlimlər hazır olduğundan dərhal əldə edilə bilər və tətbiq oluna bilər.
2. Maliyyət səmərəliliyi: Bu təlimlər adətən daha ucuz olur, çünki bir çox müəssisə üçün eyni məzmun təkrar-təkrar satılır.
3. Standartlaşmış məzmun: Müxtəlif sektorlarda yayğın olan mövzular üçün hazırlanmış təlimlər işçilər arasında vahid bilik bazasının yaranmasına kömək edir.
Mənfi tərəfləri:
1. Uyğunlaşma çatışmazlığı: Təlimin məzmunu müəyyən bir şirkətin spesifik ehtiyaclarına uyğun olmaya bilər.
2. İştirakçı marağının azalması: Ümumi təlimlər işçilərin ehtiyac və maraqlarına tam cavab vermədikdə, onların iştirak marağı azala bilər.
3. Dəyişən ehtiyaclar: Şirkətin ehtiyacları dəyişdikdə, hazır təlimlər köhnəlmiş və ya uyğun olmayan ola bilər.
Nümunə: Məsələn, Microsoft Office proqramlarını öyrətmək üçün standart bir təlim paketindən istifadə etmək səmərəli və sürətli ola bilər, çünki bu proqramlar hər kəs üçün eyni funksiyalara malikdir.
Bespoke Təlimlər
Bespoke təlimlər xüsusi olaraq bir şirkətin və ya müəyyən bir qrupun ehtiyaclarına uyğun olaraq hazırlanır. Bu təlimlər müəssisənin spesifik tələblərinə cavab vermək üçün sıfırdan yaradılır və fərdiləşdirilir.
Müsbət tərəfləri:
1. Tam uyğunlaşdırılmış məzmun: Təlimin məzmunu şirkətin konkret ehtiyaclarına və məqsədlərinə tam uyğunlaşdırılır.
2. Yüksək iştirak marağı: Təlimin şirkətin və işçilərin real problemləri və məqsədləri ilə əlaqəli olması işçilərin marağını artırır.
3. Davamlı inkişaf: Şirkətin ehtiyacları dəyişdikdə, təlim proqramı da uyğun olaraq yenilənə bilər.
Mənfi tərəfləri:
1. Yüksək maliyyət: Bespoke təlimlərin hazırlanması xeyli vaxt və vəsait tələb edir.
2. Uzun hazırlıq müddəti: Təlimin sıfırdan yaradılması zaman alır, bu da təcili ehtiyaclar üçün maneə ola bilər.
3. Məhdud istifadə: Bespoke təlimlər konkret bir şirkət üçün yaradıldığından, onların başqa yerlərdə istifadə edilməsi çətin ola bilər.
Nümunə: Bir texnologiya şirkətində proqramlaşdırma dillərinin spesifik tətbiqləri haqqında fərdiləşdirilmiş təlim yaratmaq bu sahədə çalışan işçilər üçün çox faydalı ola bilər.
Hansı Situasiyalarda Hansına Üstünlük Verilməlidir?
Off-the-shelf və bespoke təlimlər arasında seçim etmək iş mühitində qarşılaşdığımız vacib dilemmalardan biridir. Hər iki yanaşmanın müsbət və mənfi cəhətlərini nəzərə alaraq doğru qərarı vermək üçün dərin bir analiz aparmaq faydalı olar.
1. Təşkilatın Ehtiyacları və Məqsədləri
Təşkilatın təlimə olan ehtiyaclarının hansı dərəcədə spesifik və unikal olduğunu dəyərləndirmək vacibdir. Off-the-shelf təlimlər geniş tətbiq sahəsinə malik olduğu üçün ümumi bacarıqların inkişaf etdirilməsinə yönəldilir. Ancaq bəzi hallarda, təşkilatın ehtiyacları daha spesifik ola bilər və bu zaman bespoke təlimlər üstünlük təşkil edə bilər.
Nümunə:
Bir maliyyə şirkəti işçilər üçün ümumi müştəri xidmətləri bacarıqlarını inkişaf etdirmək istəyirsə, off-the-shelf təlimlər kifayət edə bilər. Lakin, eyni şirkət daha spesifik, məsələn, maliyyə məhsullarının satışına dair xüsusi bir təlimə ehtiyac duyarsa, bespoke təlim daha uyğun olar.
2. Büdcə və Resurslar
Büdcə məhdudiyyətləri də seçimə təsir edən vacib amillərdəndir. Off-the-shelf təlimlər adətən daha sərfəli olduğu üçün büdcəsi məhdud olan təşkilatlar üçün daha əlverişlidir. Lakin, təşkilatın büdcəsi genişdirsə və xüsusi ehtiyacları qarşılamaq üçün fərdiləşdirilmiş həllərə investisiya etmək mümkündürsə, bespoke təlimlər daha dəyərli bir seçim ola bilər.
Nümunə:
Kiçik bir start-up şirkəti yeni işçilərin təlimi üçün geniş büdcəyə malik deyilsə, off-the-shelf təlimlər onlara kifayət qədər dəstək verə bilər. Ancaq, böyük bir korporasiya yeni bir texnologiyanın tətbiqinə hazırlaşırsa və bu texnologiya ilə bağlı xüsusi bacarıqlar tələb olunursa, bespoke təlimlərə investisiya etmək uzunmüddətli perspektivdə daha faydalı ola bilər.
3. Zaman və Vaxt Məhdudiyyətləri
Təlimin təşkilata nə vaxt lazım olduğunu müəyyən etmək də seçimi təsir edə bilər. Off-the-shelf təlimlər hazır olduğu üçün dərhal tətbiq oluna bilər. Bespoke təlimlər isə hazırlanması və uyğunlaşdırılması üçün vaxt tələb edir.
Nümunə:
Bir satış komandası qısa müddət ərzində yeni məhsulun xüsusiyyətlərini öyrənməli və bu məhsulu müştərilərə təqdim etməlidirsə, off-the-shelf təlim daha sürətli bir həll təqdim edə bilər. Digər tərəfdən, təşkilat yeni bir sistem tətbiq edirsə və bu sistemlə işləmə bacarıqlarını dərinləşdirmək istəyirsə, bespoke təlimlərin hazırlanması vaxt tələb etsə də, daha dəqiq nəticələr verə bilər.
4. Uyğunlaşma və Adaptasiya
Təlimin təşkilatın unikal mədəniyyətinə, proseslərinə və strateji məqsədlərinə nə qədər uyğun olduğunu nəzərə almaq vacibdir. Bespoke təlimlər təşkilatın konkret mədəniyyətinə və iş tərzinə uyğunlaşdırıldığı üçün daha effektiv ola bilər. Off-the-shelf təlimlər isə geniş istifadə üçün nəzərdə tutulduğu üçün hər zaman təşkilatın spesifik ehtiyaclarına uyğunlaşa bilmir.
Nümunə:
Beynəlxalq fəaliyyət göstərən bir şirkət, müxtəlif ölkələrdə olan işçilərinə uyğunlaşdırılmış təlimlər keçmək istəyirsə, bu zaman hər bir regionun mədəniyyətinə və dillərinə uyğunlaşdırılmış bespoke təlimlər seçilə bilər. Eyni zamanda, tək bir ofisdə çalışan bir qrup işçi üçün ümumi mövzuya dair təlimə ehtiyac varsa, off-the-shelf təlimlər kifayət edə bilər.
5. Təlimin Gözlənilən Nəticələri
Təlim proqramından gözlənilən nəticələr də seçim prosesində önəmli rol oynayır. Əgər təşkilat müəyyən bir sahədə dərin biliklər və xüsusi bacarıqlar tələb edirsə, bespoke təlimlər bu nəticələri təmin etmək üçün daha uyğun ola bilər. Əgər məqsəd ümumi biliklərin inkişafı və geniş mövzuların öyrənilməsi isə, off-the-shelf təlimlər daha uyğun ola bilər.
Nümunə:
Bir mühəndislik şirkəti öz mütəxəssisləri üçün ən son texnologiyalar haqqında dərin biliklərə ehtiyac duyursa, bespoke təlim proqramı hazırlamaq daha məqsədəuyğundur. Ancaq, təşkilat işçilərinə təhlükəsizlik qaydaları və prosedurları haqqında ümumi məlumat vermək istəyirsə, off-the-shelf təlimlər yetərli ola bilər.
Daha qısa şəkildə ifadə etsək:
Off-the-Shelf Təlimlər:
• Standart və geniş yayılmış biliklərin öyrədilməsi lazım olduqda.
• Çoxlu sayda işçini qısa müddətdə təlim keçmək tələb edildikdə.
• Maliyyət səmərəliliyi ön planda olduqda.
Bespoke Təlimlər:
• Şirkətin spesifik ehtiyacları və məqsədləri nəzərə alınaraq təlim keçmək lazım olduqda.
• Yüksək ixtisaslı işçilər üçün xüsusi bilik və bacarıqların inkişaf etdirilməsi tələb edildikdə.
• Şirkətin davamlı inkişaf və uzunmüddətli məqsədləri üçün təlim proqramları qurmaq istəndikdə.
Beləliklə, Off-the-Shelf və Bespoke təlimlər arasında seçim etmək, şirkətin spesifik ehtiyaclarına, büdcəsinə və təlimin məqsədinə bağlıdır. Hər iki yanaşma, düzgün şəkildə tətbiq edildikdə, işçi potensialını artırmaq və müəssisənin uğuruna töhfə vermək üçün güclü vasitələr təqdim edir. Hər iki yanaşmanın üstünlüklərini və məhdudiyyətlərini anlamaq və təşkilatın spesifik tələblərinə uyğun olan təlim növünü seçmək, uzunmüddətli uğur üçün vacibdir.
HR-AZ.com portalının paylaşımlarından xəbərdar olmaq üçün rəsmi
Linkedin və
Telegram səhifələrimizi izləyə bilərsiniz.
Mənbə:
HR-AZ.com
