Halo və Horn Effekti psixologiyanın ən güclü modellərindən biri kimi təsvir edilə bilər. Psixoloqların fikrincə, Halo və Horn effekti ilk təəssüratın təsiri ilə başqa bir insanın fikirlərinə təsir göstərir. Kimsə Halo kateqoriyasına aiddirsə, bu sizin o insanı sevdiyiniz deməkdir. Siz onun ətrafınızda olmağına üstünlük verirsiniz, çünki onlar sizə müsbət təsir edirlər. Onlar sizdən bir şey etməyinizi xahiş etsələr, hər şeyi atmağa və dərhal kömək etməyə hazırsınız. Səhv etsələr, “hər kəs səhv edə bilər” deyə düşünüb üzərindən keçəcəksiniz. Horn kateqoriyası isə tamamilə əksinədir. Allergiya bölgənizdə olan insanları tapacağınız yer budur. Onlarla işləməyi xoşlamırsınız və əlacınız olsa idi, onlardan tamamilə uzaqlaşardınız. Onlar hansısa müsbət bir şey etsələr, bu barədə asanlıqla unudacaq və etdiyi kiçik də olsa hansısa səhvə daha çox köklənəcəksiniz. Bəyənmədiyimiz birində mənfi bir xüsusiyyət görsək, digər ünsiyyət və davranışlarını mənfi cəhətdən görməyə meyillənə bilərik.
Halo və Horn Effektinin tələlərindən azad olduğunuzu düşünürsünüz? Əgər belədirsə, yəqin ki, yanılırsınız. Kiçik bir test edək və nə demək istədiyimi görəcəksiniz. Halo kateqoriyasında tanıdığınız birini, həqiqətən sevdiyiniz birini seçin. İndi bu insanın beş müsbət keyfiyyətini düşünün. Yəqin ki, bunu etmək asan olacaq? Sonra həmin şəxsin beş mənfi keyfiyyətini düşünün. Güman ki, bu bir qədər çətin olacaqdır. İndi isə sevmədiyiniz Horn kateqoriyasına aid birisi barədə düşünün. Bu insanın beş müsbət və mənfi xarakter əlamətlərini sadalamağa çalışın. Çox güman ki, beş mənfi olanı sadalamaq daha asan olacaqdır.
Halo və Horn effekti ilə İnsan Resurslarında çalışan əməkdaşlar daha sıx qarşılaşa bilərlər. Halo və Horn effektinin klassik bir nümunəsi, müsahibədə iştirak edən şəxsin gözəl saçları, parlaq bir təbəssümü və ya zövqlü geyimi heç də onun vakansiya üçün uğurlu namizəd olacağı üçün zəmin yaratmamalıdır. Kimsə müəyyən seçilmiş bir təhsil müəssisəsinə getmişsə, bu, sizin şirkətiniz üçün məsələn hansısa məhsulu satmaq qabiliyyətinə təsir göstərərmi? (Halo) Və ya əksinə zahirən baxımsız, nimdaş geyimdə olan və ya qəribə səs tonu heç də onun uğursuz namizəd olacağı demək deyildir. Dırnaqlarını dişləmək həqiqətən birinin deyək ki, mühasibat işində necə təsir göstərə bilər? (Horn)
İllər öncə İR sahəsində çalışdığım müddətdə müsahibəyə gələn şəxslərin geyim tərzinə diqqət edirdim. Amma zamanla seçilmiş namizədlərin iş müddəti ərzində heç də səliqəli geyinmədiyinin şahidi olmuşam. Odurki, daha namizədlərin zahiri görünüşü mənim üçün demək olar ki, ikinci bəlkə də üçüncü dərəcəli amildir.
İstər iş həyatı olsun istərsə də şəxsi həyat əslində Halo və Horn Effektinin dəyərsiz olmadığını başa düşmək vacibdir. İnsanları ilk təəssüratlarına görə mühakimə etməyə tələsməyin. Unutmayın ki, Horn kateqoriyasına aid birinin ən pis fikri olduğunu düşünsəniz də onun da yaxşı fikri ola bilər. Halo kateqoriyasına aid birinin yaxşı fikri olduğunu düşünsəniz də, yenə də onun da pis bir fikir ola bilər. İnsanlarla bağlı ilk təəssüratlarınızı onlarla münasibətlərinizə təsir etməyə imkan verməyin. Hər bir insan, hətta buynuzları olanlar da ikinci bir şansa layiqdirlər.
İşə qəbul prosesinin sonunda, bundan sonra namizədlərə obyektiv baxa bilərsiniz və intuisiyanıza əsaslanaraq əldə edilmiş məlumatı namizədin işəqəbulu üçün hərəkətverici qüvvə olaraq deyil, qərarınızın bir ehtiyat nüsxəsi kimi istifadə edə bilərsiniz. İşdəki instinktlərinizə güvənməlisiniz, ancaq uğur qazanmaq üçün şirkətinizdəki vəzifələrdə ən yaxşı işi görə biləcək insanları əldə etməlisiniz.
Müəllif: Aygün Ramazanova
HR-AZ.com portalının paylaşımlarından xəbərdar olmaq üçün rəsmi
Linkedin və
Telegram səhifələrimizi izləyə bilərsiniz.
Mənbə:
HR-AZ.com
